در چندین نوشتار در مورد انسان، خدا و رابطه انسان و خدا صحبت کردیم و گفتیم که انسان همانند خداوند آفریده شده است. حال به این پرسش می‌رسیم : چگونه می‌توانیم انسان شویم؟ گفتیم که در میان تمامی موجوداتی که از ابتدای خلقت آفریده شده‌اند، تنها انسان است که تمامی اوصاف ادامه مطلب…
در ادامه مباحث مربوط به وجود در مورد موضوعی صحبت خواهیم کرد که شاید بتواند بخشی از سوالات ما را پاسخ دهد و آن علم خداوند است. وجود بر مبنای علم خود، طبق مقتضیات اوصاف خود، متجلی می‌شود. گفتیم هر چیزی که موجود است، ظهور یکی از اوصاف وجود است. این ظهور عالَم را می‌آفریند ادامه مطلب…
در ادامه مباحث مربوط به خلقت به مسئله خلق می‌رسیم. قبلاً در مقاله خلق یعنی چه؟ به موضوع خلق پرداخته و با هم بررسی کردیم و گفتیم که خالق خداوند است. از طرفی در مقاله‌ایی دیگر ( جانشین چه کسی است؟ ) در خصوص جانشین و جانشینی انسان صحبت کردیم و چند خصوصیت از ادامه مطلب…
به قول یکی از محققان در حدیث قرب نوافل به تقریری که گفته شد دیگر سخن از اتحاد و وحدت و یگانگی نیست؛ بلکه بالاتر و آن عدم تمایز است. محبتی که در قرب نوافل مطرح است بحث از پیوند عاشق و معشوق بالاتر رفته و سخن از وحدت است. ادامه مطلب…
پس اگر حق ظاهر باشد، خلق در او مستور است و در‌نتیجه خلق، تمام اسماء حق است. گوش و چشم او و تمام نسبت‌ها و ادراکات او و اگر خلق ظاهر باشد حق در او مستور و باطن است. در نتیجه حق چشم، گوش،دست، پا و یا تمام قوای خلق ادامه مطلب…
در این میان می‌بینیم که عرفا برداشت‌های مختلفی از این حدیث دارند. بطوری‌که ابن عربی که قائل به وحدت وجود است و هر آنچه هست را در پرتو وجود او می‌داند و شرح وحدتِ وجود را نگاشته، اختیار را از انسان سلب و آن‌را به خدا نسبت داده است. ادامه مطلب…
همه‌ی آنچه در شریعت مورد توجه قرار گرفته است -در حوزه‌ی فعل و یا در ناحیه ترک فعل – موجبات قرب انسان به خداوند است که‌در این میان اعمالی مانند فرایض و نوافل وجود دارند. نوافل به اعمالی گفته می‌شود که الزامی از ناحیه شرع مقدس در انجام آنها نیست. ادامه مطلب…
قُرب به معنای نزدیکی و در مقابل بُعد قرار‌دارد و بطور‌خاص در عرفان به معنی نزدیکی و دوری نسبت به خداوند است. بر‌اساس مبانی هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی در عرفان، انسان همچون تمام ممکنات، تجلی حق‌تعالی و آیینه اسماء و صفات اوست. جز‌آنکه او در جلوه‌نمایی و آیینه‌داریش از حق‌تعالی در ادامه مطلب…
مدتی بود که با برخی دوستان در جمعی حاضر می‌شدم و از بیانات استادی بزرگوار بهره می‌بردم. در این محفل دوستانه مباحث مختلفی مطرح می‌شد که استاد با حوصله و البته برخی اوقات با وسواس، به سوالات پاسخ می‌دادند. قریب یک سال ایشان ما را تحمل کردند تا این‌که ادامه مطلب…